جزئیاتی درباره پدیده جدید فضای مجازی

جزئیاتی درباره پدیده جدید فضای مجازی

هنوز زیاد فاصله نگرفته ایم از دورانی که واکمن ها همراه آدم ها بودند و بعدش هم MP3 آمد که جای کمتری می گرفت اما تعداد آهنگ ها یا فایل های صوتی بیشتری می توانستی بشنوی. پیش از همه اینها هم رادیو بود که انگار آمده بود تنهایی انسان عصر تازه را پر کند.



به گزارش ایزو وب به نقل از ایسنا، «فرهیختگان» در ادامه نوشت: آدمیزاد از شروع خلقتش به صدا توجه بیشتری داشته و تمایلش به شنیدن قصه ها از همین خصوصیت آمده است. رادیو همراه همیشگی خیلی از انسان ها شد و حتی با وجود تلویزیون، همچنان دوستش داشتند. ساختن دنیای شخصی و استفاده از اطلاعات به روز و سریع، فضایی را به وجود آورد که رسانه های صوتی تازه به وجود بیایند. یکی از این رسانه های تازه پادکست است.

شاید در سال ۲۰۰۱ و وقتی که «آدام کری» از ستاره های معروف MTV به دیوید وینر پیشنهاد کرد سیستمی به وجود آید که در طول شب فایل ها دانلود شود تا کاربر بامداد روز بعد بتواند به آسانی آنها را باز کند و مورد استفاده قرار دهد، فکرش را نمی کرد که این ایده منتج به تولید پادکست شود. دیوید وینر آغاز به کار کرد اما مهم ترین مانع او، سرعت بسیار پایین اینترنت بود که موجب می شد دانلود فایل ها زمان زیادی ببرد. اما چندسال بعد در سال ۲۰۰۳ با افزایش سرعت اینترنت، وینر موفق شد ایده را عملی کند. در نخستین پادکست جهان با او مصاحبه شد و از آن روز وینر را پدر وبلاگ، RSS و پادکست می شناسند.

اما یک سال بعد کلمه پادکست نخستین بار توسط بن همِرزلی، روزنامه نگار و تحلیلگر تکنولوژی در مقاله ای تحت عنوان «انقلاب شنیداری» در روزنامه گاردین مورد استفاده قرار گرفت. در حقیقت پادکست از ترکیب دو واژه iPod (دستگاه پخش موزیک اپل) و Broadcast (پخش - گسترده) تولید شده است.

هرچند روز هشتم مهرماه را روز جهانی پادکست نامگذاری کرده اند اما عمر پادکست ها به ۲۰ سال هم نرسیده و در همین مدت کوتاه توانسته اند برای خودشان جایگاه قابل اعتنایی دست‎وپا کنند و از نظر اقتصادی نیز به درآمدزایی کلان برسند. شاید برخی گمان می کردند که پادکست ها همان شبکه های رادیویی هستند اما گذشت زمان و افزایش تولیدات پادکستی نشان داد که اینها امکان و فضایی را به مخاطب می دهند که اصولا در رادیو نیست. اگر رادیو رسمی است و برنامه پخش ثابتی دارد و شنونده هیچ اختیاری در زمان پخش و محتوای آن ندارد اما پادکست، صمیمی و سریع است و قدرت انتخاب مخاطبش را به بالاترین حد ممکن می رساند.

پادکست ها با کتاب صوتی هم تفاوت دارند. کتاب صوتی فقط روخوانی یک کتاب است اما پادکست ها کتاب را می خوانند، تعریف و سپس تحلیل می کنند.

گفته می شود اولین پادکست در ایران در اواخر سال ۸۳ راه اندازی شده و از رادیو «هودر» و عبدالقادر بلوچ و محمود بشاش بعنوان نخستین های پادکست ایرانی نام می برند. پادکست های فارسی در دهه ۹۰ رشد شایان توجهی داشتند و جای خودشان را در اپلیکیشن های موسیقی و کتاب هم باز کرده اند و توانسته اند مخاطبان جوان زیادی را به سمت خودشان بکشانند.

براساس بررسی ها بیشتر مخاطبان پادکست ها جمعیت تحصیلکرده یا دانشگاهی هستند و شاید این مهم ترین تفاوتش با رادیو باشد. یکی دیگر از تفاوت های پادکست با رادیو کاهش انحصار در انتشار محتواست. همین تنوع، افزایش سرعت اینترنت و شناخت بیشتر جامعه موجب شد که از سال ۹۴ پادکست فارسی وارد دوره جدیدی شود.

پادکسترهایی مانند علی بندری با پادکست «چنل بی»، شاهین جوادی نژاد و رضا حریریان با «استرینگ کست» از چهره های مشهور سالهای ۹۴ و ۹۵ فضای پادکست فارسی بودند. تعداد پادکست های فعال و قوی که تعدادشان به سختی به ۲۰ می رسید، طی یکی دو سال از ۱۰۰ عنوان هم گذشت.

موسیقی، فوتبال، اقتصاد، قصه سرایی، تاریخ، روانشناسی و فلسفه مهم ترین و بیشترین موضوعاتی بودند که برایشان پادکست ساخته شد. پای پادکست ها به توئیتر و بعد به اینستاگرام هم باز شد و توانستند خودشان را بعنوان یک رسانه موثر تحمیل کنند.

چرا پادکست؟ و انواع آن

دلایل مختلفی برای تولید و استقبال از پادکست ها گفته می شود اما اجازه دهید برخی از این دلایل را در ادامه بیاوریم و آنها را مرور نماییم.

پیش از این گفتیم که تفاوتش با رادیو، صمیمت و غیررسمی بودن آنست و البته این مهم ترین خاصیت آن شمرده می شود. پادکست ها محدود به زمان و مکان خاصی نیستند و مانند یک راوی قصه عمل می کنند و انسان ها شنیدن قصه و داستان را خیلی دوست دارند. با آنکه تماشای ویدئو برای خیلی ها جذابیت بیشتری دارد اما پادکست این امکان را برای مخاطب فراهم می آورد تا قوه تخیل خودرا به کار بیندازد و از شنیدن پادکست لذت ببرد.

در واقع شما می توانید دنیای ذهنی خودتان را بسازید. گوش دادن به پادکست بسیار راحت است و حین انجام هر کار دیگری می توانید موضوعات مورد علاقه خودرا در قالب پادکست دنبال کنید. البته این خاصیت برای رادیو و کتاب صوتی هم وجود دارد. دنیای پادکست تمامی ندارد. چه مباحث تخصصی یا مباحث عمومی، همیشه پادکست خوب و کاملی برای آنها پیدا می شود که می توانید تا ساعت ها خودرا غرق آنها کنید.

پادکست در کنار سرگرم کننده بودن، می تواند فرم رسانه ای داشته باشد، یعنی درکنار صمیمیت، ساختار رسانه ای خودش را هم حفظ نموده و تبدیل به یک فقط دورهمی دوستانه نشده است.

پادکست ها انواع مختلف دارند؛ تک نفره، دونفره، چند نفره همراه با میزبان، میزگرد و پادکست داستانی از این دسته هستند که محبوب ترین نوع پادکست در ایران و جهان تک نفره است.

آمارها

اکتبر ۲۰۰۴ بود که کلمه پادکست، ۲۷۵۰ بار در گوگل سرچ شد و جرج دابلیو بوش هم تبدیل به نخستین رئیس جمهور آمریکایی شد که پادکست ساخت.

طبق یک آمار جهانی در سال ۲۰۱۵ تعداد افرادی که کلمه پادکست را جست وجو کرده اند به عدد ۱۰۰ میلیون رسیده است، یعنی ۱۱ سال زمان نیاز بود تا این تعداد ۵۰ میلیون برابر شود.

امروز اما حدود یک میلیون برند پادکست مختلف وجود دارد و حدود ۳۰۰ میلیون قسمت پادکست در سطح فضای مجازی یافت می شود.

در سال ۲۰۱۸ بر طبق آماری که اپل در مراسم WWDC از تعداد پادکست ها و تعداد قسمت های منتشرشده ارائه داد، در آن سال بیش از ۵۵۰ هزار پادکست در دنیا وجود داشت که مجموعا بیش از ۵/ ۱۸ میلیون قسمت منتشر نموده بودند. این آمار در سال بعد یعنی ۲۰۱۹ با رشد قابل توجهی به بیش از ۷۰۰ هزار پادکست و بیش از ۲۹ میلیون قسمت رسید. همین طور این پادکست ها به بیش از ۱۰۰ زبان در اپل پادکست (Apple Podcasts) انتشار یافته اند.

از بین همه دسته بندی های موضوعی پادکست، پنج دسته بندی، «جامعه و فرهنگ»، «کسب وکار»، «کمدی»، «اخبار و سیاست» و «سلامت» پرطرفدارترین دسته بندی در میان پادکست ها بوده اند.

براساس مقاله سایت «فوربو» سه منبع «سایت هزارو»، «ناملیک» و «شنوتو» برای محاسبه تعداد پادکست های فارسی در نظر گرفته شده است.

از لحاظ تکنیکی پادکست باید بوسیله فید RSS توزیع و پخش شود. پس نمی توان خیلی از فایل های صوتی را که در سایت ها یا تلگرام منتشر می شوند بعنوان پادکست در نظر گرفت. در شنوتو که شرایط ساخت پادکست آسان تر است به عدد ۱۷۰۰ پادکست می رسیم اما در ناملیک کمی اوضاع فرق می کند. در سایت، قسمتی برای ساخت حساب کاربری بعنوان پادکستر وجود ندارد و پادکسترها باید با ایمیل این سرویس برای ساخت کانال هماهنگی های لازم را انجام دهند. بنا بر این تعداد پادکست های منتشرشده در این سرویس معتبرتر و تعدادش حدود ۳۵۰ است. بر طبق دسته بندی سایت هزارو، ۲۷۹ پادکست فارسی انتشار یافته اند که توسط فید RSS توزیع شده اند. پس طبق تعریف تکنیکی پادکست، تعداد پادکست های فارسی را می توان کمتر از ۳۰۰ پادکست دانست. همین طور می توان از دسته بندی های موضوعی «جامعه و فرهنگ»، «هنر»، «فناوری»، «آموزش» و «کسب وکار» بعنوان پرطرفدارترین دسته بندی پادکست های فارسی نام برد.

براساس آمار دیگری در آمریکا ۴۹ درصد شنوندگان در خانه به پادکست گوش می دهند. ۲۲ درصد در حال رانندگی، ۱۱ درصد هنگام کار، ۴ درصد هنگام استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، ۴ درصد هنگام تمرین ورزشی، ۳ درصد در حال پیاده روی و ۷ درصد هم در سایر موقعیت ها.

در آمریکا ۶۴ درصد مردم می دانند که پادکست چیست اما آنهایی که می دانند «معاون اول رئیس جمهور کیست؟» فقط ۴۰ درصد هستند!

۸۰ درصد شنوندگان پادکست، تمام محتوای یک قسمت یا بیشتر آنرا گوش می دهند. همین طور افراد به طور متوسط ۶ پادکست را در اپلیکیشن های پادکست دنبال (Subscribe) می کنند و در طول هفته به بیش از هفت پادکست مختلف گوش می دهند.

۱۹ درصد از شنوندگان پادکست هم تمایل دارند که سرعت پخش را بیشتر کنند و سریع تر گوش دهند. یک امکان مفید اپلیکیشن های پادکست این است که شما می توانید سرعت پخش پادکست را کند و تند کنید.

آن دسته از شنوندگان پادکست که به صورت هفتگی پادکست گوش می دهند، به طور متوسط در هفته ۶ ساعت و ۳۷دقیقه مشغول گوش دادن به پادکست هستند.

منابع رسمی نشان می دهند که در سال ۲۰۱۵ پادکست ها ۶۹ میلیون دلار درآمد داشته اند. در سالهای ۲۰۱۶، ۲۰۱۷، ۲۰۱۸ به ترتیب، ۱۱۹، ۳۱۴ و ۴۰۲ میلیون دلار درآمد پادکست ها بوده است. در سال ۲۰۱۹ این عدد به ۵۱۴ میلیون دلار رسید و در سال ۲۰۲۰، مجموع درآمدزایی پادکست ها به عدد ۶۵۰ میلیون دلار رسیده است.

جمعیت تحصیلکرده و نسبتا مرفه جامعه بیشتر به پادکست جذب می شوند. در حقیقت ۴۵ درصد احتمال دارد که شنونده پادکست مدرک دانشگاهی داشته باشد و ۶۸ درصد از این افراد مدرکی بالاتر از لیسانس دارند. همین طور درصد زیادی از شنونده های پادکست جزء افراد پردرآمد جامعه هستند. در آمریکا ۴۵ درصد از شنونده های پادکست درآمدی بالای ۲۵۰ هزار دلار در سال دارند.

۶۷ درصد مخاطبان کل پادکست ها در آمریکا و جهان، بین ۱۸ تا ۴۴ سال سن دارند که نشان میدهد بیشتر مخاطبان پادکست در بازه سنی جوان هستند. اما تعداد شنوندگان با سن بالاتر از ۴۴ سال هم قابل توجه است.

بازه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال: ۱۸ درصد آمار شنوندگان پادکست

بازه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال: ۲۸ درصد آمار شنوندگان پادکست

بازه سنی ۳۵ تا ۴۴ سال: ۲۱ درصد آمار شنوندگان پادکست

بازه سنی ۴۵ تا ۵۴ سال: ۱۶ درصد آمار شنوندگان پادکست

بازه سنی ۵۵ تا ۶۴ سال: ۱۱ درصد آمار شنوندگان پادکست

بازه سنی بزرگ تر از ۶۵ سال: ۶ درصد آمار شنوندگان پادکست

براساس آمار امیرحسین مددی، موسس و مدیرعامل پلت فرم صوتی شنوتو، شنیدن پادکست از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۰ از رشد بالایی برخوردار بوده که پادکست را در رتبه هفت علاقه مندی مخاطبان برای شنیدن فایل صوتی قرار داده است.

به گفته مددی، ۵۲ درصد مردان و ۴۸ درصد زنان جهان، شنونده پادکست هستند. در ایران این نسبت ۶۵ به ۳۵ است که نشان میدهد پادکست در جذب علاقه مندی زنان هنوز مجال رشد دارد.

در حال حاضر بیش از ۱۱ دسته بندی موضوعی برای پادکست های فارسی تعریف شده است که هشت موضوع اصلی شامل مدیریت و کارآفرینی با ۲۰ درصد، سلامت و سبک زندگی با ۱۶ درصد، شعر و ادبیات با ۱۵ درصد، روانشناسی و جامعه با ۱۵ درصد، تاریخ و هنر با ۱۳ درصد، علم و تکنولوژی با چهار درصد، کمدی و سرگرمی با سه درصد و سایر موضوعات با ۱۴ درصد، موضوعات مورد علاقه شنوندگان ایرانی را می سازند.

همچنین ۸۷ درصد کاربران بوسیله وب و ۱۳ درصد بوسیله اپلیکیشن های تلفن همراه از محتوای صوتی و پادکست ها استفاده می نمایند.

مشهورترین اپلیکیشن های پادکست

اپلکیشن های تخصصی زیادی برای پادکست تولید شده است. امین بیگ زاده از فعالان حوزه مجازی و فناوری مشهورترین این اپلیکیشن ها را معرفی کرده که در ادامه آنها را می خوانید.

Google Podcasts

از بین بهترین اپلیکیشن های پادکست، گوگل پادکست اگر بهترین نباشد اساسا جز، ضروری ترین اپلیکیشن های پادکستی بشمار می رود که باید در گوشی داشته باشید. این اپلیکیشن دو مگابایتی (که حجم بسیار کمش به خودی خود یک دلیل برتری است) رایگان است و مالتی پلت فرم و چون با حساب گوگل تان Sync می شود می توانید پادکستی را از گوشی شروع کنید و ادامه اش را روی کامپیوتر گوش بدهید. گوگل پادکست اجازه تغییر سرعت پخش را به شما می دهد و می توانید قسمت های سکوت را هم به سرعت رد کنید. نکته خوب دیگر اینکه به غیر از پادکست های انگلیسی و زبان های زنده دنیا، خیلی از پادکست های خوب فارسی زبان هم در آن میزبانی می شوند که موجب می شود ارزش نصب بالایی داشته باشد.

Castbox

بعد از گوگل پادکست، کست باکس (Castbox) هم جزء پادکست های محبوب ایرانی هاست که خیلی از تولیدکنندگان آنرا برای نشر محتوایشان پسندیده اند. Castbox کاملا رایگان است و خوشبختانه در این نسخه خبری از تبلیغات آزاردهنده نیست و به لطف همگام سازی با فضای ابری از تمام پلت فرم ها می توانید به پادکست های ذخیره شده تان دسترسی پیدا کنید. اگر دوست دارید زبان تان را تقویت کنید هم کست باکس اپلیکیشن مناسبی برای شماست، چونکه بیش از ۷۰ زبان را پشتیبانی می کند و بیش از ۹۵ میلیون پادکست از سراسر دنیا را می توانید به رایگان از آن دانلود کنید. از دیگر خاصیت های خوب کست باکس هم می توان به پشتیبانی از اسپیکر آمازون اکو و کروم کست اشاره نمود.

Apple Podcasts

کاربران اپل با وجود اپل پادکستز بطور پیش فرض در گوشی، خیال شان بابت پادکست های مورد علاقه شان راحت است. یکی از مزایای اپل پادکستز رابط کاربری بسیار ساده و درعین حال، پخته اپلیکیشن است که کار در آنرا به تجربه لذت بخشی تبدیل می کند. با اپل پادکست می توانید پادکست های مورد علاقه تان را دانلود کرده و بعدا به صورت آفلاین آنها را گوش بدهید. ضمنا با اضافه کردن پادکست ها به لیست علاقه مندی ها، می توانید به محض انتشار اپیزودهای جدید با اعلان iOS از این مساله با خبر شوید. همین طور اپل پادکست هم جزء خدمات میزبانی پادکستی است که پادکست های ایرانی و فارسی زبان در آن حضور دارند.

SoundCloud

همه ساوندکلاود را به استریم موسیقی می شناسند اما باید بدانید که این اپلیکیشن رایگان میزبان طیف گسترده ای از پادکست های جذاب هم هست. ساوندکلاود مالتی پلت فرم است و به خوبی میان نسخه های موبایل و تحت وب همگام سازی می شود. هرچند کار کردن در محیط آن بسادگی گوگل پادکست نیست و برای دانلود و گوش کردن آفلاین پادکست ها باید مشترک پریمیوم باشید. با توجه به این هوش مصنوعی ساوندکلاود خاصیت بسیار مهمی است که بسته به پادکست هایی که گوش می کنید، پادکست های مشابه را به شما معرفی و پیشنهاد می دهد.

Spotify

برای ما که به پلی فهرست های جذاب اسپاتیفای عادت کرده ایم، شاید استفاده از این اپلیکیشن برای گوش دادن به پادکست خیلی رایج نباشد اما باید بدانید که برخی از مهم ترین پادکست های دنیا در این پلت فرم منتشر می شوند، چونکه قریب به ۳۰۰ میلیون کاربر دارد.

درست مثل استریم موسیقی، از خاصیت پادکست اسپاتیفای هم می توانید به رایگان استفاده کنید. البته تا جایی که قادر به تحمل آگهی های صوتی میان برنامه ای آن باشید. ضمنا چند مورد از موفق ترین پادکست های فارسی زبان هم در اسپاتیفای استریم می شوند.

Podcast Addict

اگر به دنبال تنوع بالا در پادکست می گردید، حتما Podcast Addict را امتحان نمایید. این اپلیکیشن قبل از ۷۵۰ هزار پادکست، ۱۲۰ هزار ایستگاه رادیویی پخش زنده و بیش از ۲۰ هزار کتاب صوتی را پشتیبانی می کند و محتواهایی اختصاصی دارد که در جاهای دیگر پیدایشان نمی کنید. خود اپلیکیشن هم از منظر فنی فوق العاده است. پشتیبانی از کانال های یوتیوب و توییچ، تغییر سرعت پخش، رد کردن قسمت های سکوت و پشتیبانی از کروم کست از دیگر قابلیت های Podcast Addict به شمار می آیند، ولی متاسفانه اپلیکیشن رایگان نیست و در استفاده از آن باید تبلیغات را تحمل کنید.

شنوتو

طرفداران پادکست های فارسی همیشه می توانند روی شنوتو برای دسترسی به محتوای مورد علاقه شان حساب باز کنند. این پلت فرم انتشار پادکست بومی به شکل رایگان عرضه شده، هرچند بعضی خاصیت هایش با پرداخت درون برنامه ای آزاد می شوند. شنوتو حدودا همه امکانات پلی بک اپلیکیشن های پادکست خارجی (پخش آفلاین، تغییر سرعت، بازپخش و... ) را فراهم نموده و از نظر موضوعی تنوع بسیار بالایی از پادکست ها را شامل می شود. پادکست های موسیقی، ورزشی، تاریخی، علم و تکنولوژی، آموزش زبان و کتاب های صوتی باارزش محتواهایی هستند که در این اپلیکیشن میزبانی پادکست ایرانی ارائه می شوند.

ناملیک

ناملیک هم یکی دیگر از گزینه های بومی است که برای شنیدن پادکست می توانید به سراغش بروید. محبوب ترین پادکست هـای فارسی زبان مثل چنل بی، فردوسی خوانی، رادیو مرز، کرن و دایجست در ناملیک حضور دارند و قابل دانلود و گوش کردن آفلاین هستند.

ناملیک هم اکنون بیش از ۲۰ هزار شنونده فعال ماهانه دارد که این آمار روزبه روز درحال افزایش است. اگر فقط به دنبال پادکست های فارسی زبان هستید، درکنار شنوتو ناملیک هم جزء گزینه هایی است که حتما باید در گوشی داشته باشید.

هنوز غریبه؟

با وجود رشد چشم گیر پادکست های فارسی اما هنوز سازماندهی منظمی در آن دیده نمی گردد و تک ستاره ها هستند که این چراغ را روشن و نورانی کرده اند. هنوز سازمان ها و نهادهای فرهنگی مهم اهمیت این رسانه را درک نکرده اند و سازمانی مانند صدا وسیما حتی آنرا رقیب خود می داند. محافل مذهبی و دینی در حوزه پادکست ورود جدی نکرده اند و محافل ورزشی نیز هنوز این فرصت را جدی نگرفته اند. وجود اسپانسر و حامیان مالی در بعضی از پادکست های فارسی نشان دهنده شنیده شدن و شهرت آنهاست و این رسانه ظرفیت پرداختن بیش از اینها را هم دارد. اگر به پادکست به چشم یک دوست تازه و نه رقیب نگاه شود می توان خلأهای زیادی را با آن پر کرد؛ خلأهایی که سال هاست با بهانه های اقتصادی و مالی هنوز پر نشده اند و حالا وقت جبران این ضعف هاست.




1399/10/09
23:36:44
5.0 / 5
1210
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۲ بعلاوه ۴
ایزو وب
ISO Web