گزارش ایزو وب؛
کشاورزی دانش بنیان علاج کاهش تنش آبی
ایزو وب: کاهش منابع آبی خصوصاً در استان هایی که کشاورزی شغل بخش زیادی از جمعیت آنها است تنش زا بوده و بگفته کارشناسان بهره گیری از کشاورزی دانش بنیان و ایجاد شبکه ساماندهی ضرورت دارد.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- بهرام قربانپور: این روزها کلید واژه هایی نظیر «تنش آبی»، «کاهش شدید آب»، «خشکسالی»، «کم شدن آب سد سفیدرود» و واژه ها و تیترهای تلخ و گزنده دیگری از رسانه ها و محافل سیاسی استان گیلان به گوش می رسد. چه کسی باورش می شود که استان همیشه سبز و بارانی گیلان، روزی با این کلیدواژه ها و ادبیات اسف بار روبرو شود.
گویا وضعیت به قدری بحرانی است که پای ستاد مدیریت بحران کشور را به استان گیلان و سد منجیل باز کرد و دیگر مسئولان استانی و متولیان امر نسبت به کاهش شدید آب سد سفیدرود (منجیل)، هشدار دادند اما آیا بازدیدهای میدانی و هشدارها و ایجاد واهمه بین کشاورزان از تنش های آبی کاهش می دهد و یا این که دبی آب پشت سد افزایش می یابد!؟ جواب ساده است؛ «خیر»
اقتصاد گیلان بر پایه کشاورزی بنا شده
برای حل این مساله باید دنبال راهکارهای اساسی بود و فقط بازدیدهای میدانی، تشکیل جلسه و ابراز تأسف کردن، کارساز نیست. مسئولان خوب می دانند که گیلان استانی کشاورزی است و بخش اعظمی از اقتصاد، اشتغال و تولید این استان وابسته به صنعت کشاورزی بوده و بطور کلی توسعه گیلان در هر بخش از مسیر کشاورزی می گذرد.
مسئولان ارشد استان این را هم می دانند که حدود ۳۰ درصد اشتغال و حدود ۵۰ درصد اقتصاد استان گیلان بر پایه کشاورزی بوده و ۳۰۰ هزار خانوار منتفع از کشاورزی در استان مشغول فعالیت هستند. همین طور این استان کمتر از ۰.۹ درصد خاک کشور را دارد و بیش از ۳.۵ درصدی تولیدات و بیش از ۸ درصد بهره برداری بخش کشاورزی کشور نیز مربوط به گیلان است.
در حال حاضر بیش از ۷۰ نوع محصول کشاورزی در گیلان تولید می شود و این استان در تولید ۲۰ نوع محصول در رتبه اول قرار دارد. گیلان با دارا بودن ۳۵ درصد از کل سطح برنج کاری کشور حدود ۳۰ درصد نیاز برنج کشور را تامین می کند. میزان گردش مالی در زراعت و کشت برنج استان گیلان در سالهای قبل بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده و ۸۰ درصد امنیت غذایی کشور تحت تأثیر بخش کشاورزی است.
این آمارها نقش، اهمیت و جایگاه کشاورزی گیلان در سطح کشور را نشان میدهد و باید مورد توجه و اهمیت ویژه مسئولان قرار گیرد. با شعارزدگی نمی توان گره گشایی کرد می بایست جهادگونه وارد کارزار خدمت به مردم شد، شعاری که دولت مردمی سیزدهم در کمتر از یکسال فعالیتش، آنرا به عینیت تبدیل نموده است، البته این روحیه جهادی و انقلابی هنوز در میان مدیران میانی و پایین دست تزریق نشده و پررنگ جلوه نمی دهد، حداقل در استان گیلان اینطور است.
چالش های همیشگی کشاورزان
بخش مهمی از کشاورزی در گیلان باتوجه به ظرفیت های ذکر شده در تولید محصول برنج است که به همان میزان نیز بهره برداران آن با مشکلات بیشتری مواجهند. تعیین قیمت خرید تضمینی برنج، سختی کاشت، داشت و برداشت محصول، افزایش دستمزد کارگران، نبود کودهای شیمیایی مورد نیاز و افزایش قیمت ها در این بخش، کیفیت پایین بذرهای گواهی شده، باران های سیل آسای بی موقع، عدم پرداخت خسارت از طرف بیمه ها، واردات برنج در هنگام برداشت و فروش محصول، کمبود منابع آبی هنگام کشت و داشت محصول برنج، از مهم ترین مشکلات و دغدغه های شالیکاران گیلانی است که همچنان چشم امیدشان به مسئولان است.
حسینی پور یکی از کشاورزان رودباری در گزارش ایزو وب به نقل از مهر با اشاره به چالش های صنعت کشاورزی در گیلان، اظهار داشت: هزینه های سرسام آور در بخش کشاورزی، امان کشاورزان را بریده است و دیگر رغبتی برای کشاورزی به ویژه کشت برنج وجود ندارد.
وی با اعلان اینکه نسل جدید چندان علاقه ای به کشاورزی نشان نمی دهند، اضافه کرد: افزایش هزینه ها و مقرون به صرفه نبودن کشاورزی از یک سو و همین طور سخت بودن این شغل شریف سبب شده تا نسل به نسل انگیزه ها نسبت به کشاورزی کاهش پیدا کند.
این کشاورز رودباری با تاکید بر نگاه علمی و دانش محور به صنعت کشاورزی، اشاره کرد: باتوجه به شرایط اقتصادی و همین طور دیر بازده بودن روش سنتی، کشاورزی باید به سمت صنعتی و مدرن حرکت نماید.
حسینی پور با اشاره مسئله آب کشاورزی و تنش آبی در استان، بیان کرد: اگر مدیریت منابع آبی مناسبی صورت گیرد در گیلان مشکل آب نخواهیم داشت که این مساله به متولیان امر بر می گردد و باید چاره ای برای آن بیاندیشند.
وجود آزاردهنده واسطه ها و دلالی در بازار خرید و فروش برنج
محمدزاده یکی از کشاورزان رستم آبادی با اشاره به ظرفیت های گیلان در بخش کشاورزی و کشت برنج، اظهار داشت: بدون شک اقتصاد گیلان با کشاورزی می چرخد و می بایست به این بخش توجه ویژه ای شود.
وی با ابراز نگرانی از افزایش کمرشکن هزینه های کشاورزی و برنجکاری، اضافه کرد: بقدری هزینه های کشاورزی بالا رفته که هر چقدر هم قیمت برنج افزایش یابد باز هم این حرفه مقرون به صرفه نیست.
این کشاورز رستم آبادی، وجود واسطه ها و دلالی در بازار خرید و فروش برنج را چالش دیگر کشاورزان دانست و بیان کرد: زحمت ها و هزینه های هنگفت بر دوش کشاورزان است و آن وقت سود ناشی از افزایش قیمت برنج به جیب دلالان می رود این انصاف نیست.
محمدزاده با اعلان اینکه علمی کردن کشاورزی می تواند بر کاهش هزینه ها کمک نماید، اظهار داشت: متولیان کشاورزی استان و کشور باید برای آموزش کشاورزان و تشویق آنها برای کشت علمی و دانش بنیان برنج و دیگر محصولات برنامه داشته باشند.
وی با اشاره به نگرانی کشاورزان به کم آبی سد مخزنی سفیدرود و احتمال وجود تنش آبی در فصل زراعی، اضافه کرد: راه برون رفت از چالش کم آبی تشکیل جلسه و بازدیدهای مکرر نیست بلکه باید چاره اساسی برای این مساله اندیشید.
واردات نابهنگام سهم مهلک اقتصاد و معیشت
اسماعیل زاده یکی از کشاورزان لنگرودی با گلایه از واردات برنج هنگام برداشت، اظهار نمود: ورود برنج های خارجی همچون هندی و پاکستانی در هنگام برداشت، سم مهلک اقتصاد و معیشت شالیکاران است و تمام زحماتشان را به باد می دهد.
وی کمبود آب را یکی مهم ترین دغدغه های شالیکاران گیلانی برشمرد و اضافه کرد: اگر چاره ای اساسی و علمی برای رفع اشکال اندیشیده نشود، خیلی از شالیزارهای گیلان خشک خواهند شد و این مهم نتیجه سوئی برای کشاورزی و اقتصاد گیلان به همراه دارد.
این کشاورز لنگرودی با اعلان اینکه گیلان تشنه آب نیست تشنه مدیریت است، اظهار داشت: مدیریت منابع آبی سال ها است که در گیلان رها شده و همین عدم مدیریت صحیح منابع آبی سبب شده تا گیلان پرباران، امروز تشنه آب باشد.
وی، نگاه علمی و پژوهش محور به صنعت کشاورزی به ویژه برنج را مورد تاکید قرار داد و افزود: اغلب شالیکاران گیلانی به روش غرق آبی، کشت می کنند و همین موضوع در این شرایط بحرانی آب، به کشت برنج لطمه وارد میکند و پس می بایست سبک کشاورزی سنتی تغییر پیدا کند.
شرط اساسی کشاورزی وجود آب مورد نیاز است
ستارمنش یکی از کشاورزی آستانه اشرفیه به تشریح قسمتی از چالش های پیش روی کشاورزان گیلانی پرداخت و بیان کرد: تعیین قیمت خرید تضمینی برنج، سختی کاشت، داشت و برداشت محصول، افزایش دستمزد کارگران، نبود کودهای شیمیایی مورد نیاز و افزایش قیمت ها در این بخش، کیفیت پایین بذرهای گواهی شده، باران های سیل آسای بی موقع، عدم پرداخت خسارت از طرف بیمه ها، واردات برنج در هنگام برداشت و فروش محصول قسمتی از دغدغه های شالیکاران گیلانی است.
وی با اشاره به محدودیت های آبی و احتمال خشکسالی در گیلان، اضافه کرد: بی آبی دغدغه جدیدی است که بر بار مشکلات آنها افزوده شده و اگر با همه مشکلات کنار بیایند با کم آبی و نبود آب نمی توانند کنار بیایند چونکه شرط، پایه و اساس کشاورزی، وجود آب مورد نیاز است.
این کشاورز گیلانی با اعلان اینکه جهاد کشاورزی و متولیان امر باید ارقام دانش بنیان و اصلاح شده در اختیار شالیکاران قرار دهند، اظهار داشت: نگاه آموزش محور به کشاورزی باید بیشتر صورت گیرد و می بایست ارقامی علمی، اصلاح شده و مقاوم در وضعیت گرم و کم آبی در اختیار کشاورزان قرار گیرد.
آب منطقه ای متولی اصلی تامین آب کشاورزی است
مدیر فنی مهندسی آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به احتمال وجود تنش آبی فصل زراعی، آب منطقه ای را متولی اصلی تامین آب کشاورزی معرفی نمود و اظهار داشت: برمبنای قانون وظیفه اصلی تامین آب کشاورزی بر عهده وزارت نیرو (شرکت سهامی آب منطقه ای) می باشد برای سازمان جهاد کشاورزی بعنوان مصرف کننده آب وظایفی در امتداد کاهش مصرف آب بوسیله اجرای پروژه ای زیر ساختی تبیین شده است.
مجتبی شاه نظری با اشاره به اجرای پروژه ای زیر ساختی در امتداد کاهش مصرف آب، بیان کرد: در این جهت امسال ۲۰۰ هکتار از ارضی شالیکاری در برنامه تجهیز و نوسازی قرار داده شده است.
وی افزود: اجرای حدود ۱۵ کیلومتر پوشش کانالهای آبیاری، اجرای عملیات لایروبی و بازسازی حدود ۲۰۰ هکتار آب بندان، اجرای خط انتقال با لوله ۱۸ کیلومتر و ۷۰ هکتار اجرای سامانه های بارانی و قطره ای حدود ۸ کیلومتر و آماده سازی ایستگاه های پمپاژ در سطح استان نیز در دستور کار قرار دارد.
اهمیت مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی
بر اساس داده های آماری، ایران با متوسط بارندگی سالیانه ۲۵۰ میلی متر از مناطق خشک و نیمه خشک بشمار می رود که در مقایسه با متوسط جهانی ۸۰۰ میلی متری کمتر از یک سوم است و تبخیر در کشور نیز دو هزار و ۱۰۰ میلی متر و در مقایسه با ۷۰۰ میلی متر متوسط جهانی، سه برابر است.
اگرچه وجود چنین اقلیمی برای کشور ما، مقوله ای تازه نیست اما آنچه مطرح است این که با مدیریت بهینه منابع می توان در امتداد بهبود اوضاع، گام های مثبت و اثرگذاری برداشت. در این میان مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی شاید نسبت به دیگر بخش ها، قابل توجه تر به نظر آید برای اینکه سهم چشم گیر مصرف آب در بخش کشاورزی، کشور را با بحران کم آبی مواجه کرده بطوریکه هم اکنون پتانسیل آبی کشور، دیگر پاسخگوی نیازهای رو به رشد تقاضای آب در این بخش نیست بدین سان است که از مدیریت منابع و بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی بعنوان مهم ترین و شاید هم تنها راه حل مقابله با بحران کم آبی نام برده می شود.
به اعتقاد برنامه ریزان و سیاست گذاران بخش آب کشور باتوجه به محدودیت منابع آب، توسعه پایدار در آینده مرهون مدیریت صحیح در استحصال، نگهداری، انتقال، مصرف و افزایش راندمان است. بر این اساس از راهکارهایی چون صرفه جویی و خلق منابع تامین آب و اصلاح الگوی مصرف استفاده از آبیاری مکانیزه در بخش کشاورزی سخن به میان می آید که گاه چنین روش هایی می تواند راندمان سطح زیر کشت را تا چند برابر هم افزایش دهد.
دست به دامان علمی شدن صنعت کشاورزی
حال در استان گیلان که صنعت کشاورزی با وسعت فراوانی در حال انجام می باشد و از طرفی با کم آبی نسبتاً شدیدی هم روبرو است، بطور قطع مهم ترین نیاز اساسی کشاورزان این استان هم موضوع مدیریت منابع آبی است و همان گونه که مسئولان آن تاکید دارند اهتمام می شود با نظارت صحیح و دقیق بر روند توزیع مطلوب منابع آبی در بخش های مختلف حوزه کشاورزی همچون باغداری، گلخانه ها، مرغداری ها، دام و طیور و زراعت حقابه آب مورد نیاز آنها تامین شود.
این طور بنظر می رسد ایجاد یک شبکه مدیریتی و ساماندهی حوزه ها و بخش های کشاورزی می تواند در آینده خیلی از کمبودهای حقابه کشاورزان استان را در فصول مختلفی برطرف کند.
به عقیده کارشناسان و صاحب نظران بخش کشاورزی شیوه هایی چون بهره گیری از روش های نوین آبیاری مثل قطره ای و تحت فشار بجای استفاده از روش های سنتی، تغییر الگوی کشت، با بهره بردن از بذرهای دارای مقاومت بیشتر در مناطق خشک و کم آب و ضرورت تصویب طرح جمع آوری آب باران در کشور تدابیری هستند که می توان توسط آنها در حوزه استفاده از منابع آبی برای بخش کشاورزی مدیریتی را فراهم نمود.
از این رو گفته می شود با اعمال مدیریت صحیح مصرف آب، جلوگیری از تلفات آب در مزارع، تشویق کشاورزان به اصلاح، بهبود و ایجاد شبکه های آبیاری مدرن و در نهایت بهره برداری از منابع کشاورزی با کارایی و راندمان آبیاری بالا می توان به توسعه کشاورزی پایدار در کشور به ویژه گیلان امیدوار بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب