گزارش مجله مهر از طرح كتاب برای همه ؛
جمعی که می خواهند بچه ها را کتاب خوان کنند
ایزو وب: ساخت ۵۵۴ مدرسه و راه اندازی ده ها کتابخانه در مناطق محروم گوشه ای از فعالیتهای گروهی است که در این گزارش مجله مهر پای صحبت یکی از اعضای آن نشسته ایم.
خبرگزاری مهر؛ گروه مجله: دیده اید وقتی برای بچه ها کتاب می خوانید آنها با چه شوق و ذوقی گوش می دهند و به شما اصرار می کنند که باز هم برایشان کتاب بخوانید؟ در زندگی هرکدام از ما یک نفر هست که آشنایی ما با کتاب توسط او رقم خورده است. همه ما آن اتفاق یا آن کسی که منجر به آشنایی ما با کتاب شده است را یک جور دیگری دوست داریم و همیشه یادآوری اش برایمان اتفاق خوشایندی است. حالا یک جمعی آمده اند تا واسطه رفاقت بسیاری از بچه ها با کتاب باشد. این جمع سال هاست که با هدف «ساختن ایرانی عاری از تبعیض و فقر فرهنگی» در زمینه ساخت و تجهیز مدارس در مناطق محروم فعالیت می کند. این مؤسسه چند سالی است که در کنار ساخت مدرسه به ساخت و تجهیز کتابخانه در مناطق محروم روی آورده است. به بهانه برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران سراغ «مهدی توکلی» مسئول طرح «کتاب برای همه» مؤسسه مهر گیتی رفته ایم تا درباره فعالیتهای متنوع آنها درباره کتاب و کتابخوانی و اهدای کتاب بشنویم.
ساخت بیشتر از ۵۵۰ مدرسه در مناطق محروم کشور
ما یک سازمان مردم نهاد با مأموریت ارتقاء عدالت آموزشی در کشور هستیم. ۱۵ سال است که آغاز به فعالیت نموده ایم و محور اصلی حرکت مان هم ساختن فضای آموزشی استاندارد، یعنی مدرسه درست، برای بچه هاست. در این ۱۵ سال ۵۵۴ تا مدرسه ساخته ایم که ۳۵۰ مدرسه تحویل آموزش و پرورش شده و حدود ۲۰۰ مدرسه هم در دست ساخت است. تمام این کارها را هم بدون یک ریال کمک دولتی انجام داده ایم. حدود هزار خیر ایرانی در کل دنیا با ما همکاری می کنند و منابع مالی ما از این طریق تأمین می شود. البته دولت هم با در اختیار گذاشتن زمین به ما کمک می نماید. یعنی زمین را آموزش و پرورش را در اختیار ما قرار می دهد و ما ساخت آنرا بر عهده داریم. پس کار اصلی ما در این سال ها راه اندازی مدرسه برای مناطق محروم بوده است، اما در کنار این دو تا طرح جنبی هم برای خودمان تعریف کرده ایم تا کارمان را تکمیل کرده باشیم؛ یکی طرح «کتاب برای همه» است که مختص تجهیز کتابخانه ها شامل کتابخانه مدارس یا کتابخانه های روستایی و عمومی است، یکی هم طرح «تجهیز مدارس به سایت کامپیوتر» است. هر دوی این طرح ها را از شش هفت سال پیش با کمک مردم شروع کرده ایم. در طرح تجهیز مدارس به کامپیوتر اگر مردم کامپیوتری دارند که نیاز ندارند، آنرا به ما اهدا می کنند و ما با تجمیع اینها کامپیوتری می سازیم که کف پایداری نرم افزاری و سخت افزاری را داشته باشند و بتوانند اهداف آموزشی مدارس را محقق کنند. در طرح «کتاب برای همه» هم دست ما به سمت مردم دراز است و بدون حمایت آنها کاری پیش نمی رود.
ساخت مدرسه سخت افزاری و اهدای کتاب نرم افزاری است
ساخت مدرسه یک کار سخت افزاری است ولی سخت افزار بدون نرم افزار مؤثر واقع نمی گردد. به همین خاطر ما با اجرای این دو طرح تلاش کردیم به مباحث نرم افزاری هم بپردازیم. هم کتاب و هم کامپیوتر می توانند به محقق شدن هدف اصلی ما که رشد دانش آموزان است خیلی کمک کنند. در مورد طرح کتاب برای همه باید بگویم که ما از هفت هشت سال پیش که کار را شروع کردیم تا انتهای سال نود و نه، یک چیزی حدود سه میلیون کتاب به مدارس و کتابخانه ها اهدا کرده ایم. مردم به ما کتاب اهدا می کنند، ما آنها را تفکیک می نماییم، آن کتاب هایی که به کار کتابخانه های ما می آید را نگه می داریم و آنهایی که به کار ما نمی آید را به کتاب های مناسب تبدیل می نماییم و در نهایت کتاب ها را به کتابخانه هایمان ارسال می نماییم. از اواخر آذر ۹۹ ما آمدیم هر دو تا طرح را ارتقا دادیم. نکته اصلی این بود که ما می دیدیم که محتوای خیلی خوبی در کشور منتشر می شود اما این آثار لزوماً از سمت مردم به ما اهدا نمی گردد. به همین خاطر تصمیم گرفتیم در کنار پذیرش کتاب های اهدایی مردم، خودمان هم یک کار کارشناسی انجام بدهیم و محتوایی که نیاز داریم را بررسی و طبقه بندی نماییم. پس از انتخاب کتاب های مناسب با ناشرین مختلف صحبت کردیم تا با ما همکاری کنند. بعضی ناشرین به ما کتاب اهدا کردند، عمده ناشرین هم با عرضه تخفیف های بالا با ما همراهی کردند. مخزنی ایجاد کردیم که حدود هزار و دویست سیصد عنوان در آن جای می گیرد. تا امروز از آن هزار و دویست سیصد عنوان کتاب تقریباً ششصد عنوان کتاب تهیه شده است و بنا داریم دیگر عناوین مورد نیازمان را با طرح کتاب برای همه تهیه نماییم.
پیش شرط اهدای کتاب توسط ما، داشتن مربی و فضای مناسب کتابخانه ای است
ما برای قبول درخواست هر کتابخانه ای که به ما تقاضای کتاب می دهد شروطی داریم. نخستین شرط ما این است که در آن کتابخانه باید مربی حضور داشته باشد تا کتابخانه ای که ایجاد می شود بدون استفاده نماند و به بهره برداری برسد. دومین شرط هم این است که کتابخانه باید از نظر فیزیکی محیط مناسبی داشته باشد. یعنی فضای مناسب و مشخصی برای این کار تهیه شده باشد و قفسه بندی و میز و صندلی داشته باشد. اگر این دو شرط رعایت شود، ما وارد بررسی و تجهیز این تقاضاها می شویم. یکسری فرم های اطلاعاتی هست که برای آنها ارسال می نماییم، بعد با تحلیل اطلاعاتی که درباره مربی و فضای کتابخانه برای ما ارسال می کنند تصمیم می گیریم چطور منابع را تخصیص بدهیم. ضمن این که با مربی آن کتابخانه مصاحبه تلفنی داریم. همه این بررسی ها ما را به اینجا می رساند که آیا آن مربی و آن فضای آموزشی و کتابخانه ای و یا آن منطقه صلاحیت دارند یا نه. نهایتا به یک ارزیابی قطعی می رسیم و مبتنی بر آن ارزیابی یک بسته محتوایی آماده می نماییم و برای محل تقاضا ارسال می نماییم.
کتابخانه ها را پس از راه اندازی و تجهیز رها نمی نماییم و با آنها ارتباط مستمر داریم
ما به خاطر سابقه طولانی که در ساخت مدارس در مناطق محروم داریم، چون در ۲۶ استان کشور این فعالیت را داشته ایم، شناخت خیلی خوبی از مناطق مختلف و نیاز این مناطق به کتابخانه داریم. مضاف بر این که ما داده ها را جمع و ارزیابی می نماییم تا ببینیم این جایی که به ما تقاضا داده نیاز جدی دارد یا نه؟ بسیاری از اوقات یک مدرسه برای ما تقاضایی می فرستد و ما می بینیم که این تقاضا بیهوده است. به خاطر این که آنجا مربی وجود ندارد یا مثلا صرفا می خواهند بیلان کاری بدهند و بگویند که ما کتابخانه هم داریم. این طوری فایده ندارد. به همین خاطر ما کمی سختگیری می نماییم. چون کتاب هایی که تهیه می شود با دشواری تمام تهیه می شود، بخصوص که الآن قیمت کتاب هم خیلی افزوده شده است. ازاین رو ما مجبور هستیم در مصرف منابع مان خیلی با احتیاط رفتار نماییم تا به اعتماد مردم به خوبی جواب بدهیم. این سختگیری ها نتیجه بخش هم بوده است. ما سال گذشته ۳۵ هزار کتاب به ۱۸ استان کشور فرستاده ایم؛ یعنی تقریباً ۵۰ تا کتابخانه. راجع به تک تک این کتابخانه ها با مربی هایشان مفصلاً ارتباط داشته ایم و داریم. بسیاری از اوقات پیش می آید که مربی انگیزه معنوی دارد ولی آموزش دیده نیست. ما برای آنها در سه سطح مقدمانی، معمولی و پیشرفته کارگاه های آنلاین و آفلاین برگزار می نماییم تا به این نیاز آنها هم جواب داده باشیم. موضوعات کارگاه ها هم بسیار گسترده است؛ کارگاه اولیه مان اصول کتاب داری است و بعد به مسائل دیگر می پردازیم. مثلا در سطح پیشرفته به آموزش تفکر انتقادی و مهارت های زندگی و از این دست مسائل توجه داریم. می خواهم بگویم ما کتابخانه را پس از تجهیز و راه اندازی رها نمی نماییم و تلاش می نماییم نیازهای آنها را پوشش بدهیم. بسیاری از اوقات شده که ما دیده ایم یک کتابخانه خیلی فعال است و به خوبی دارد پیش می رود، به همین خاطر برای دومین بار و سوم و در مواردی برای بار پنجم و ششم برایشان کتاب فرستاده ایم.
محور کار ما کودک و نوجوان است
محور فعالیتهای ما کودک و نوجوان است. دلیلش هم این است که معتقدیم اگر کودک و نوجوان کتاب خوان بار بیاید تا آخر عمر کتاب را رها نمی نماید. این طور نیست که بزرگسالان را رها کرده باشیم ولی محور کارمان روی کودک و نوجوان است. کتاب ها هم طیف متنوعی از موضوعات را در بر گرفته است؛ از داستان گرفته تا کتب علمی و مذهبی و هرآنچه که فکر می نماییم یک کودک و نوجوان برای طی مسیر رشدش به آن نیاز دارد.
راه اندازی نخستین کتابخانه سیار در استان تهران
کار جدیدی که سال جاری آغاز کرده ایم راه اندازی «کتابخانه سیار» است. در حوزه کتاب پیدا کردن مربی دلسوز و آموزش دیده کار بسیار دشواری است. برای همین ترجیح دادیم یک مربی به چهار روستا سر بزند تا این که چهار تا مربی در چهار نقطه مختلف داشته باشیم. برای همین کتابخانه سیارمان را سال جاری راه اندازی کرده ایم و یک فعالیت جدید را هم آغاز کرده ایم. ماشینی را تجهیز و آنرا کابین دار کرده ایم، داخلش قفسه بندی شده است و حدود هزار و پانصد تا دو هزار کتاب در آن قرار داده ایم. این ماشین هفته ای یکبار به همراه یک مربی بسیار مجرب به چهار روستای منطقه پاکدشت ورامین سرکشی می کند، به بچه ها کتاب می دهد و کتاب های قبلی را پس می گیرد و برنامه های قصه گویی و سرود و کلاس های آموزشی و هنری مثل نقاشی و خوشنویسی و کاردستی و امثال این را اجرا می کند. دو هفته پیش فعالیت کتابخانه سیار شروع شده است و این کتابخانه سیار روز شنبه به چهارمین روستای مورد نظرمان خواهد رفت تا طرح در قدم اول کامل شود. پس از آن هم به صورت مرتب به این چهار روستا سرکشی خواهد شد و یک ارتباط مستمر با بچه ها برقرار خواهد نمود.
دوست داریم ناوگان کتابخانه سیار داشته باشیم
ما بنا داریم کتاب خانه های سیارمان به شکل یک ناوگان باشد؛ یعنی برخی از ماشین ها این کار را انجام بدهند. مثلا ده تا ماشین مجهز شوند و هر کدام چهار روستا از استان تهران را پوشش بدهند. اگر این طرح کامل شود ما می توانیم ۴۰ مقصد را پوشش بدهیم که اتفاق بزرگی است. نکته اش این است که اجرای این طرح کار بسیار دشواری است. دلیل این که ما استان تهران را برگزیده ایم هم این است که این استان در زمینه کتابخانه های سیار از دیگر استان ها عقب تر است. کانون پرورش فکری که اصل ایده کتابخانه سیار از آنهاست، با این که در دیگر استان ها فعالیت دارد استان تهران را به خاطر بعد مسافت پوشش نمی دهد. استاندارد فاصله هر روستا با مرکز کتابخانه سیار سی کیلومتر است. در تهران این اتفاق نمی افتد، چون اگر ماشین بخواهد از خود شهر تهران حرکت بکند باید سی کیلومتر مسافت طی نماید. این سبب می شود که استان تهران تحت پوشش کتابخانه های سیار نباشد. ما تصمیم داریم این خلأ را پر نماییم و دوست داریم تمرکزمان بر استان تهران باشد.
استقبال بچه ها از کتابخانه سیار فوق العاده بوده است
از وقتی کتابخانه سیار راه افتاده است اولیا به ما التماس می کنند تا کار را ادامه بدهیم. بخصوص که ما نقاطی را می رویم که واقعاً منطقه محروم هستند. خیلی هایشان هم از مهاجرین افغانستانی هستند، یعنی کسانی که به خیلی از امکانات آموزشی دسترسی ندارند و تا حالا مربی ویژه ای ندیده اند و برنامه های پرورشی خاصی برایشان تدرک دیده نشده است. ما داریم خدماتی را به این بچه ها عرضه می نماییم که حتی اگر مدرسه بروند این خدمات را در مدرسه دریافت نمی کنند. بله، معلمین زحمت می کشند ولی حقیقت این است که کمتر معلمی وجود دارد که برای بچه ها برنامه قصه خوانی داشته باشد یا آموزش خوشنویسی و … به آنها بدهد. به خاطر تنوع و عمق کاری که ما می نماییم استقبال بچه ها و اولیا فوق العاده بوده است و ما با واکنش هایی که گرفته ایم می توانیم بگوییم به این طرح بسیار امیدوار هستیم.
کتاب، تنها مسیر رشد کودک و نوجوان
تأثیر مطالعه بر روی کودک و نوجوان غیرقابل انکار است. من عقیده دارم که مسیر همین مسیر است و هر مسیر دیگری اشتباه است و کسی را به هدف نمی رساند. اگر بچه بخواهد وسعت دید پیدا کند، انواع و اقسام مهارت های فردی را در خود ارتقا دهد، واژگان گسترده ای در زبان آموزی و دایره ارتباطاتش داشته باشد، با جامعه اش بهتر و راحتتر ارتباط برقرار کند و از نظر جسمانی و روانی به سطح مناسبی از سلامتی برسد، شک نکنید که بدون کتاب نمی گردد. هیچ جایگزینی هم ندارد. نه انیمیشن جایگزین کتاب است نه فیلم و نه هیچ چیز دیگر. بچه از دو طریق رشد پیدا می کند؛ یک خواندن و دو بازی. از این دو طریق میتوان بچه را رشد داد. به شخصه طریق سومی متصور نیستم. ازاین رو کتاب و همه آموزش های در رابطه با آن برای ما در صدر اولویت و اهمیت قرار دارد و ما تمام تلاش مان را می نماییم همه بچه ها به کتاب دسترسی داشته باشند. امیدوارم با کمک مردم بتوانیم بیشتر از قبل به هدف مان نزدیک تر شویم.
دوست داشتیم در نمایشگاه کتاب حضور داشته باشیم، اما...
در آخر خوب است اشاره کنم که ما خیلی دوست داشتیم در نمایشگاه کتاب تهران شرکت داشته باشیم، اما متأسفانه به علت این که آگاه نبودیم دو سه روز دیرتر به وزارت ارشاد تقاضا دادیم، غرفه ای به ما اختصاص داده نشد. ما داوطلبینی داریم که این عزیزان بعنوان همیار به ما کمک می کنند و می توانستند با حضور در نمایشگاه مردم را با طرح کتاب برای همه آشنا کنند و از مردم دعوت کنند که به ما کتاب اهدا کنند. متأسفانه سال جاری این فرصت را از دست دادیم و امیدوارم سال دیگر بتوانیم از این امکان بهره ببریم. همینجا از همه مردم تقاضا دارم جهت کمک به مؤسسه مهر گیتی برای تجهیز کتابخانه ها و مدارس کم برخوردار و محروم کشور به قسمت اختصاصی مؤسسه مهر گیتی در دیجی کالامهر بروند و در طرح کتاب برای همه یاریگر ما باشند. همینطور اگر دوست دارند از برنامه های ما اطلاعات بیشتری به دست بیاورند، می توانند به سایت مؤسسه سر بزنند و با ما ارتباط برقرار کنند. چشم انتظار یاری همه مردم هستیم...
منبع: isoweb.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب